Miedzyguzkowe także daleko dotylne położenia żuchwy
Miedzyguzkowe oraz dużo dotylne położenia żuchwy są również określane mianem położenia centralnego lub centralnego zwarcia. Brill określa je położeniami fizycznymi i więzadłowymi, uważając je zbyt zakończenie mięśniowej i więzadłowej drogi przywodzenia żuchwy. Obecnie (2008) traktowane istnieje jednocześnie określenie „zwarcie centryczne". Jako zwarcie centrycz-ne Kleinrok i wsp. określają „kontakty zębów w dotylnym położeniu zwarciowym (kontaktowym) żuchwy, w dużym zaguzkowaniu także na ulicy poślizgu pomiędzy tymi dwoma pozycjami żuchwy". Mięśniowa droga przywodzenia, zwana też nawykową, polega na wolnym doprowadzaniu zębów dolnych do kontaktów okludalnych (zwarciowych) przy małym wysiłku mięśniowym. Mięśniowa droga przywodzenia mija się zwarciem zębów i etap ten wyznaczany jest jak mięśniowe położenie żuchwy. Położenie obecne istnieje jednakowe z miejscem, w którym zęby przeciwstawne wydobywają się w najpóźniejszym kontakcie (zaguzkowaniu). Określenie „maksymalne kontakty miedzyguzkowe" uwypukla stosunki anatomiczne, podczas gdy „kontaktowe położenie mięśniowe" naświetla aspekt fizjologiczny tego jednego miejsca. Tak to oba te sezony są synonimami.
Więzadłowa droga przywodzenia żuchwy jest wówczas linia, jaką są wyrostki kłykciowe w stawach skroniowo-żuchwowych z miejsca, które zdobywają w okresie mięśniowego położenia żuchwy, do najbardziej dotylnego, zwanego więzadłowym położeniem żuchwy, z którego z wycieczki na warunki anatomiczne nie może spotkać żadne przesunięcie ku tyłowi. Istnieje wtedy wówczas ruch, jaki potrafi ku tyłowi wykonać żuchwa z perspektywy międzyguzkowej. Brill uważa, że ruch zamykania oraz tworzenia wytwarzany przez wyrostki kłykciowe w okresie drogi więzadłowej jest czystym ruchem zawiasowym.
Zarb i wsp., kładąc się na wcześniejszych pracach Posselta, Atwooda również zagranicznych, określają centralne położenie żuchwy w forma bardziej długi, podając definicje czterech jej ułożeń w ramach tego przeznaczenia:
1. Miedzyguzkowe położenie - położenie, w jakim dają maksymalne kontakty zębowe. Używanymi synonimami są: nawykowe położenie zwarciowe, okludalne położenie zębów, okluzja centralna.
2. Mięśniowe (kontaktowe) położenie - trwa w czasie, w którym występuje kontakt powierzchni okludalnych zębów po uniesieniu się żu-
chwy z założenia spoczynkowego, z wystąpieniem minimalnej aktywności mięśniowej. Synonimy: kontaktowe (spoczynkowe) położenie, położenie centralne neuromięśniowe, położenie mięśniowe.
3. Dotylne położenie - stosunek żuchwy do szczęki tkwiący w sezonie końcowego ruchu zawiasowego wyrostków kłykciowych. Synonimy: końcowe położenie zawiasowe, położenie więzadłowe, relacja centralna żuchwy.
4. Dotylne kontaktowe położenie - kontaktowe położenie zębów stawiające na wykonanie zawiasowego ruchu zamykania. Synonimy: centralne danie kontaktowe.
Jest wiele wiedz i hipotez wyjaśniających lub objaśniających centralne zwarcie, ale - upraszczając zagadnienie - można otrzymać, że jest ono w czasie końcowego ruchu zawiasowego osi łączącej wyrostki kłykciowe (głowy żuchwy), jaki posiada stanowisko na zakończenie przywodzenia żuchwy do szczęki.
Właśnie w piśmiennictwie fachowym stosowane są określenia Bauera i Gutowskiego, którzy dają położenie spoczynkowe, położenie maksymalnego zaguzkowania, czyli zwarcie nawykowe, oraz dotylne położenie zwarciowe żuchwy. Też jako danie zwarcia centralnego określają stan, w jakim danie maksymalnego zaguzkowania daje się z dotyl-nym położeniem zwarciowym. Można więc przyjąć, że dotylne położenie zwarciowe żuchwy, maksymalne zaguzkowanie zębów oraz drogi poślizgu między tymi miejscami szanują się na słowo zwarcia ważnego czy centrycznego. Zwarciem ekscentrycznym cechuje się to wszystkie pozostałe położenia i przemieszczenia żuchwy występujące przy kontaktach zębów przeciwstawnych (szczęki i żuchwy).
Jak zapewne z ryciny 31, zasięg nawykowych ruchów żuchwy, w którym jest odgiyzanie kęsa pokarmowego, jest dość niski i istnieje tylko wycinek granicznych ruchów przywodzenia i odwodzenia żuchwy.
Dla celów praktycznych ważna jest reklama, że dotylne położenie żuchwy jest dużo stałą, powtarzalną jej pracą i pewnie dawać jako danie wyjściowe przy ustalaniu centralnego zwarcia, zwłaszcza kiedy brakuje podparcia na naturalnych zębach. Należy dodatkowo mieć, że najbardziej dotylne położenie żuchwy jest zgodne z położeniem międzyguzko-wym tylko u około 10% populacji. U innych 90% przy mieniu z położenia międzyguzkowego do najbardziej dotylnego występuje poślizg na powierzchniach guzków, zwany w piśmiennictwie slide in centric (Pos-selt, Beyron). W przebiegu tej pracy żuchwa porusza się kilka do tylu i dołu, co stanowi wywołane przez tzw. prowadzenie guzkowe zębów trzonowych i przedtrzonowych. Podczas ustalania centralnego zwarcia, po cofnięciu żuchwy do najbardziej dotylnej pozycji zwarciowej, należy dać na mały ruch ku przodowi i górze, tak by znalazła się ona w miejscu mięśniowym, u grupy ludzi najbardziej zbliżonym do miejsca międzyguzkowego. Przeciętna odległość między najbardziej dotylnym położeniem a położeniem międzyguzkowym waha się w ścianach 0,5-1 mm.
Boczne ruchy żuchwy
Ruch wysuwania i cofania żuchwy, jak również ruchy boczne, można dostrzec na poziomej płytce położonej w jednej szczęce, podczas kiedy w różnej umocowany jest zdolni pisak rejestrujący przesunięcia tylno--przednie i boczne. W warunkach prawidłowych pisak zarejestruje wykres o stanie luku gotyckiego, którego wierzchołek będzie określał najbardziej dotylne położenie żuchwy, a ramiona zasięg ruchów bocznych. Linia prosta trwająca od wierzchołka pośrodku ramion luku będzie tworzyła doprzednie wysunięcie żuchwy (ryc. 33).
Boczne ruchy żuchwy rozpoczynają się od jej położenia międzyguzkowego lub dużo dotylnego i polegają raczej na huśtawkowym kierowaniu się po jakiejś karcie i asymetrycznym ruchu rotacyjnym.
Strona, po której działa się żucie zaś w którą żuchwa się przesuwa, nosi nazwę strony pracującej, podczas gdy strona niemająca udziału w żuciu nosi
nazwę balansującej. Chodzi w tym znaczeniu zwrócić uwagę, że w normalnym, harmonijnym uzębieniu naturalnym po części balansującej zęby nie są w związku.
Podczas bocznych ruchów żuchwy przemieszczeniu ulegają jej wyrostki kłykciowe (stawowe). Wiedza ich założenia jest cenna przy użytkowaniu artykulatorów nastawianych indywidualnie, które dają na możliwie dokładne odtworzenie ruchów artykulacyjnych żuchwy. Pomocne są w współczesnym projekcie dane na problem ustalania tzw. kąta Bennetta, który jest zrealizowany przez płaszczyznę strzałkową i drogę unoszenia się wyrostka stawowego (w obrazie na przestrzeń poziomą) po stronie balansującej, w terminie wykonywania ruchu bocznego. Przeciętna liczba tego kąta wynosi około 15°.
Jak wcześniej wspomniano, na spacery boczne żuchwy dominujący zobacz wpływ wywierają mięśnie układu stomatognatycznego. Schematyczna rycina 32 dobrze ilustruje kierunek przemieszczeń żuchwy pod wpływem działania poszczególnych mięśni.
Ruchy żuchwy w związku do szczęki noszą i nazwę ruchów artykulacyjnych. Ruchy żuchwy i artykulacja żuchwy są więc synonimami i obydwa te pojęcia potrafią być brane w nomenklaturze stomatologicznej.